ठाऊक आहे मला

ठाऊक आहे मला, त्याने कळ्यांचं रुसणं पाहिलं होतं..

कोरांटीचं फुल मग, प्रेमाने मारुतीला वाहिलं होतं

ठाऊक आहे मला, तो गाईच्या डोळ्यांत बघत बसायचा

माणसांचं कारुण्य दिसलं, की हलकेच मग हसायचा

ठाऊक आहे मला, त्याने देवळात नमाज वाचला होता

मशिदीत आरत्या गाताना, बेभान होऊन नाचला होता

ठाऊक आहे मला, तो सारखा कचरा आवरायचा

कोसळत्या जगाला जणू, एका हाताने सावरायचा

ठाऊक आहे मला, त्याने त्याचं बालपण जपलं होतं

त्या खळाळत्या हास्यामागे, ते अवखळपणे लपलं होतं

ठाऊक होतं मला, तो एक दिवस निघून जाणार

त्याला दुरूनच बघणारं मन, मग कायमचं आधारहीन होणार..

मी ही कविता लिहून पूर्ण केली आणि मला वाटलं एक अभिजात कलाकृती नुकतीच माझ्या हातून घडली आहे! नेहेमीप्रमाणे मी ती हक्काच्या लोकांना वाचून दाखवली आणि "छान लिहिलयस रे..! पण.. नक्की काय म्हणायचंय...तुला? जरा समजावून सांग ना.." असं अगदी सगळ्यांकडून ऐकायला मिळालं! आनंदाच्या भरात दोघांना सांगितला मी अर्थ. पण सगळ्यांना कसं समजावून सांगू..?

मग मनात एकदम श्रेठ कवीसारखा विचार आला, "माझी कविता ही मुळी सगळ्यांसाठी नाहीच आहे! ज्यांना कळेल ते खरे जाणकार, ज्यांना कळणार नाही ती सामान्य माणसं..!" मग मला वाटलं, ज्ञानाच्या गव्हाची पेरणीही अजून नीट झाली नाहीये, आणि मी ज्ञान'पीठ' पुरस्कर्ता असल्याचा आव आणतोय..! आठवलं, की शाळेत असताना मला बऱ्याचश्या कविता समजायच्याच नाहीत. वाटायचं, 'कवी का असं काहीतरी क्लिष्ट लिहितो..? उगाच भाव खायला असणार..!' हा विचार डोक्यात असताना मी जेव्हा ह्या कवितेचा अर्थ लिहायला घेतला, तेव्हा सुरुवात केली, "या रूपकात्मक कवितेतून कवीला असं स्पष्ट करायचं आहे..."!..जणू मी दहावीतला कवितेवरचा ७ मार्कांचा 'सविस्तर उत्तरे लिहा' च सोडवत होतो..!

छ्या! ह्याच्यासाठी कुणी कविता करतं का? कविता म्हणजे भावनांचा पुष्पगुच्छ! "ए अरे, तिच्याकडे बघितलं ना, की मला हृदयात कसंतरी होतं.. एकदमच सगळं थांबून जातं.. हेच प्रेम असतं का रे? मी तिच्या प्रेमात पडलोय का..?" असं जिवलग मित्राला विचारणं, म्हणजे त्याला आपल्या भावनांचा पुष्पगुच्छ देणं..!

आपल्या सगळ्यांनाच भावना असतात. त्यामुळे कविता आपल्या सगळ्यांसाठीच असतात..

अर्थ:

अशी कोणीतरी व्यक्ती असते, खरी किंवा काल्पनिक, की जिच्याकडे आपण फक्त अवाक होऊन बघतो. आपल्या मनात तिच्याबद्दल खूप आदर निर्माण होतो आणि ती व्यक्ती कशी असेल ह्याचे आपण अंदाज बांधायला लागतो.. म्हणून "ठाऊक आहे मला..(त्या व्यक्तीबद्दल)"

'ठाऊक आहे मला, त्याने कळ्यांचं रुसणं पाहिलं होतं

कोरांटीचं फुल मग, प्रेमाने मारुतीला वाहिलं होतं'

ती व्यक्ती इतकी संवेदनशील आहे, इतकी दयाळू आहे की तिला मुक्या झाडांच्याही भावना समजतात. तिने कळ्यांना रुसलेलं पाहिलं होतं. कदाचित त्या कळ्या कोरांटीच्या असतील. आणि फुलल्यावर आपण कदाचित गुलाब-मोगऱ्या सारखे सुंदर होणार नाही, ह्या विचाराने त्या रुसल्या असतील. त्याने बघितलं. तो थांबला. आणि तेच कोरांटीचं फुल, मग त्याने प्रेमाने मारुतीला जाऊन वाहिले.

'ठाऊक आहे मला, तो गाईच्या डोळ्यांत बघत बसायचा

माणसांचं कारुण्य दिसलं, की हलकेच मग हसायचा'

गाईच्या डोळ्यात ओतप्रोत कारुण्य भरलेलं असतं. तिच्या डोळ्यात बघितलं, की ती किती बिचारी वाटते. दु:खात वाटते. त्या व्यक्तीने आयुष्यात इतकं कारुण्य बघितलं आहे की जणू तो गाईच्या डोळ्यांतच बघत बसलाय..! आणि तुझ्या - माझ्यासारखा माणूस जेव्हा 'आमचं दु:ख किती मोठं' असा आव आणतो, तेव्हा ते बघून त्याच्या चेहेऱ्यावर हलकेच हास्याची लकेर उमटते..

'ठाऊक आहे मला, त्याने देवळात नमाज वाचला होता

मशिदीत आरत्या गाऊन, बेभान होऊन नाचला होता'

समाजाची बंधनं त्याने कधीच मानली नाहीत. धर्मामुळे होणारं नुकसान बघून त्याने धर्माचा केवळ निषेधच केला. त्याने देवळात जाऊन नमाज वाचला, मशिदीत जाऊन आरत्या गायल्या.. पण हे सगळं धर्म पाळणाऱ्यांचा राग म्हणून नव्हे. देवावर चिडला होता तो.. वेगवेगळ्या रुपात पृथ्वीवर अवतरल्यामुळे.. त्याच्यावरचाच राग व्यक्त केला होता त्याने..

'ठाऊक आहे मला, तो सारखा कचरा आवरायचा

कोसळत्या जगाला जणू, एका हाताने सावरायचा'

तो सारखा कचरा आवरताना दिसायचा. तो कचरा माणसांच्या चुकांचा असो, काही मोडल्या-बिघडल्याचा असो, किंवा अगदी 'कचरा' असो.. त्याला जे काही चुकीचं वाटायचं, ते तो त्याच्या परीने आवरायचा. तुझ्या माझ्या सारखाच, हाडा-मासांचाच होता तो. त्यामुळे त्याच्या कार्याने बुडणारं जग सावरलं नसतं. पण तरीही तो करायचा. पर्वताएवढा विश्वास मनात ठेवून..

'ठाऊक आहे मला, त्याने त्याचं बालपण जपलं होतं

त्या खळाळत्या हास्यामागे, ते अवखळपणे लपलं होतं'

काय हसायचा तो..! दिल खुश करून टाकायचा! खळाळत्या पाण्याप्रमाणे हास्य होतं त्याचं.. उत्साही आणि अवखळ.. हे फक्त निरागस लहान मुलांनाच जमू शकतं.. त्याचं बालपण कुठेतरी नक्की लपलं होतं.. तो हसला की ते हळूच डोकावायचं!

'ठाऊक होतं मला, तो एक दिवस निघून जाणार

त्याला दुरूनच बघणारं मन, मग कायमचं आधारहीन होणार'

काय माहिती का.. पण मला कुठेतरी ठाऊक होतं की हा एक दिवस निघून जाईल...आणि मग आपल्याला परत कधीच दिसणार नाही. आणि तसंच झालं.. मी खूप दुरून बघायचो त्याला. कधी बोललोही नाही त्याच्याशी. पण कळत-नकळत केवढा आधार वाटायचा त्याचा.. एका अंधाऱ्या खोलीतला लख्ख उन्हाचा कवडसा होता तो.. माझं मन आता अगदीच आधारहीन झाल्यासारखं झालंय.. मनाला पुन्हा तसा आधार कधीच मिळणार नाही. ठाऊक आहे मला...